Lima 01: From Samsung SIV to Sabah

Lima: I React, Therefore I am (IRTI) Bisaya Edition kay ang pag-lista sa lima ka nga dagko nga mga balita sulod sa usa ka semana. Diri ipagawas nako ang personal nga opinyon ug adunay dungag nga mga kamatuoran bahin sa maong balita o issue.
                                                                    ===///===///===

5. Eye Scrolling Phone

Ilaunch sa umabot nga March 14, 2013 sa usa ka event sa New York City, Estados Unidos para sa ilang mid-April release, ang higante nga Samsung magpagawas na sad ug bag-ong miyembro sa Samsung S line: and Samsung Galaxy SIV. Ang pinakanindot ani nga phone kay ang kapasidad niini nga mu-scroll sa screen gamit lamang ang mata. Yeah, gamit inyong mga mata puwde na ninyo ma-scroll ang screen sa bag-ong  ipagawas nga Samsung Galaxy SIV. Gitawag kini nga teknolohiya nga "Eye Scroll". Kauban sa usa pa ka inobasyon sa Samsung ang "Eye Pause" nga gi-file na sa Europe para magpa-trademark. Daghan nga mga techie experts ang nag-comment sa maong bag-ong phone, kini ang pinaka-bongga nga nga phone sa tibuok kalibutan ug posible nga mapulihan na ang Apple, ang pinaka-kontra sa Samsung para sa niining industriya. Daghan ang mga bag-o nga mahitabo sulod sa Samsung Galaxy SIV, gikan sa hardware niya nga mas mudako pa padulong sa software niini nga gibalita nga muabot sa 8 core CPU Processor. Ang kumpleto nga mga phone specifications para ani kay wala pa gipagawas tanan-tanan pero daghang mga tech bloggers sa tibuok kalibutan ang nag-gama ug mga listahan para ma-approximate ang actual nga phone. Kani ang ginaabangan na sa tanang SAMSUNG fans and sa tanang techies. Dungang nga mga kasayuran para sa mga bag-ong updates para SAMSUNG GALAXY SIV kay i-post lang sa sunod nga mga adlaw.

4. Iligan National Writers Workshop

INWW Fellows and Panelists
Photo Courtesy of MSU-IIT

Ang MSU-Iligan Institute of Technology ug ang Mindanao Creative Writers Guild kay nagadawat na ug mga manuscript para sa 20th Iligan National Writers Workshop nga ipahigayun sa umaabot nga Mayo 20-24, 2013 sa Lungsod sa Iligan. Sa mga gusto musalmot sa maong panag-tigum sa mga manunulat ug mga mambabalak, puwede kamo magpadala ug lima ka balak, usa ka one-act play, usa ka sugilanon ug usa ka nobela sa bisag asa sa niining mga pinulongan: Filipino, English, Cebuano, Waray, Hiligaynon, Kinaray-a, Akyanon, Chabacano, Maranao o Higaunon. Apili ug translation ang inyong mga gigama kung dili kini Filipino o English. Ang application form kay puwde nga ma-download dinhi o tawahi lang si Sittie Pasandalan (063) 223-3806 o si Pat Cruz at (063) 223-2343. Kutob sa Marso 30, 2013 ang pagpasa ug mga entries para niining workshop. Para sa dungag kasayuran, i-click lang dinhi.

(Source: MSU-IIT)

3. Tagle, usa sa mga papabile nga gipaboran sa mga biktima sa sexual abuse

Cardinal Tagle mets with the Pope
Photo Courtesy by Reuters (lifted from GMA News)

Usa si Manila Archbishop Luis Antonio Cardinal Tagle sa tulo ka mga kandidato sa pagka-Santo Papa nga gipaboran sa Survivors Network of those Abused by Priests (SNAP) nga angayan nga mulingkod isip usa ka lider sa simbahang Katolika. Base sa maong organisasyon nga naka-base sa Estados Unidos, uban ni Tagle silang Cardinal Christoph Schonborn ug Archbishop Diarmuid Martin, sila ang tulo ka mga papabile nga nakitaan ug mga pamatasan ug mga kaso nga nagpamatuod nga sila wala nakalapas ug mga sexual violations samtang sila naka-serbisyo sa simbahan. Dili lalim nga ang mulingkod sa simbahan kay usa ka Santo Papa nga ga-abusar sa iyang katungdanan sa pagpanalipod sa mga pari sa tibuok kalibutan nga nakalapas sa ingon-ining sala. Dili lalim nga ang simbahang Katolika gaatubang ug mga skandalo nga makapamasin nga makapahugno sa pondasyon sa maong relihiyon ug organisasyon. Tungod niining pagpagawas sa maong statement, dakong kalipay na kini sa kinatibuk-ang simbahan sa Pilipinas kay nakakita na sila ug kahayag nga si Tagle posible nga musunod ni Pope Benedict XVI isip usa ka Santo Papa. Ug kung matinuod, si Tagle na ang pinaka-unang Pilipino nga nahimong Santo Papa. Dili lang garbo sa mga Pilipino kun dili pasalamat nga usa ka Pilipino ang napahiduol sa pag-implemetar ug kabag-ohan sulod sa Vatican. Ang mga pari nga nihisgut sa taas, apil si Cardinal Tagle, kay mao sad ang nanguna sa pagka-Santo Papa sa Vatican Watchers List.
Ang SNAP kay usa ka organisasyon nga gapaalipod ug gaamoma sa mga biktima sa sexual abuse nga gipanghilabtan sa mga kapare-an. Usa sila sa mga organisasyon nga gabantay sa pagpili sa musunod nga Santo Papa.

(Source: GMA News)

2. AIDS, posible na nga matambalan!

Dakong kabag-ohan kini sa natad sa syensa ang kaso sa usa ka bata nga nipositibo sa AIDS ang naayo na pag-labay sa usa ka tuig nga walay tumar-tumar ug tambal. Daghan ang nalipay sa maong development sa dugay na nga ginapangayo nga tambal sa AIDS sa mga biktima niini. Hangtod karon, wala pay nakita nga tambal o vaccine para mawala na ang maong sakit nga gadalag danggan sa mga mabiktima niini. Matod sa Wall Street Journal, posible nga mapangitaan ug tambal para sa mga bata. Ug kung kini matuman, daghan na ang ma-benepisyuan niini hilabi na sa mga nasod sa Africa kung hain daghan ang kaso sa mga bata nga nabiktima ug AIDS. Sa kasamtanagan, gapadayun pa ug pag-susi ang mga eksperto sa pag-diskobre saon pag-wagtang sa AIDS.

(Source: CNN)

1. Sabah stand-off

"...For us Tausug, honor is more important than life."

-Princess Fatima Kiram

Sabah, Philippines Map of 1898
Photo Courtesy by http://denissomoso.wordpress.com

Natinggala ang tanan sa stand-off nga nahitabo sa Sabah nga parte karon sa nasod sa Malaysia sa puwersa sa Royal Sultanate of Sulu nga giuluhan ni Sultan Jamalul Kiram III inubanan sa ubang banay sa Kiram. Kaniadto, usa ang pamilya sa Kiram sa pinaka-impluwesya nga mga pamilya sa Pilipinas pero karon sila na ang pinaka-pobre nga sultanato sa tibuok kalibutan. Tumong sa mga Kiram sa pag-atake o puwede sad nao matawag nga pag-invade sa Sabah kay para mabawi ang Sabah nga giingon nga parte sa kaharian sa Royal Sultanate of Sulu. Oras na daw para makuha ug balik ang kaniadtong kayutaan sa mga Kiram. Wala nahimuot ang gobyerno sa Malaysia ug sila nagpahigayun ug mga pang-atake, sa kahinganan man o sa yuta para mapahawa na nila ang gasamuk-samuk sa ilang teritoryo. Daghan ang mga na angin sa maong pag-atake sa malalysia ug gikondena kini sa mga Muslim groups sa tibuok Pilipinas. Aduna kanila ga-protesta atubangan sa embahada sa Malaysia dinhi sa Pilipinas. Ang maong pagpang-atake sad sa Malaysia sa mga tawo ni Kiram nga gikan sa Sulu ug miyembro sa tribu nga Tausug ang gikondenar sad sa usa ka International law expert ug gi-advise-an ang gobyerno sa Pilipinas nga mag-file ug kaso nga genocide o ang pag-patay sa mga tawo nga tinuyuan Sa United Nations ug ipaabot na kini sa International Criminal Court.. Sa pikas bahin, wala sad nahimout ang mga Pinoy sa maong stand-off. Wala sila nahimout dili tungod sa agresibo nbga lakang sa mga Kiram ngadto sa Sabah, kun dili kay presiden te Noynoy Aquino kay wala kini husto nga gibuhat para maresolba ang maong krisi ug para mapugngan pa ang pagkalas sa mga kinabuhi sa atong mga kaigsuonan sa Sabah. Matod sa mga kritiko sa administrasyon, walay saktong baruganan ang Presidente kung unsaon jud niya pag-resolba ang maong krisis. Wala sad giingon ni Aquino kung suportaan niya ang lakang sa mga Kiram para mabawi sa Pilipinas ang Sabah pero murag walay paglantaw ang Presidente nga makuha kinig balik hilabi na nga klaro kaayo sa mga dokumento ug mga historikal nga mag ebidensya nga ang Sabah kaniadto pa parte sa nasod sa Pilipinas. Kung unsa man ang gatuyok-tuyok sa upaw nga ulo sa Presidente, libog pa kaau kini ug basin pa kuno nga ilang dakpon ang mga Kiram ug ubang mga tawo nga nitabang sapaglangyaw sa mga puwersa ni Kiram didto sa Sabah. Ang mga tawo nasad ang gaingon nga si Noynoy wala gadala sa tingog sa mga kadugo niya nga Pilipino pero siya gadala sa tingog ug sentimento sa mga Malaysians. Tungod sad kini sa mga desisyon ni Noynoy para sa maong isyu. Kung kanus-a pa kini ma-resolba, ambot lang, walay naka-hibalo. Sa kasamtangan, andam na nga makig-diyalogo ang sultanato sa gobyerno sa malaysia para mahuman na ang panangtigi para sa soberensya. Gitagad na lang ang gobyerno sa malaysia kung unsa ang ilang tubag niini.

===///===///===
B I S A Y A  W O R D  O F T H E  D A Y
"Maayong buntag/udto/hapon/gabii."

English: Good Morning/Noon/Afternoon/Night or Evening
Filipino: Magandang Araw/Tanghali/Hapon/ Gabi.
===///===///===

ABISO: Tanang nakabutang diri puro akong mga personal nga mga opinyon nga inubanan sa mga facts ug ang source kung aha nako kini nakuha nga impormasyon. Kung aduna kamo'y makita nga sayup, ayaw pagduha-duha sa pag-ingon kanako para makoreksyonan kini diretso. Tanan nga mga imahe o video kay gipanag-iyahan nako gawas sa mga maong butang kung hain gibutangan ug source.